Zmierzch epoki Piastów

W ramach "Zamkowych spotkań z historią"

Organizator: Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości w Cieszynie
Miejsce: Wzgórze Zamkowe i pomieszczenia Śląskiego Zamku Sztuki i Przedsiębiorczości

Ostatnie lata rządów dynastii Piastów nie należały do najszczęśliwszego okresu w dziejach Cieszyna i księstwa cieszyńskiego. Okres chwilowej prosperity gospodarczej jaka stolica księstwa zanotowała w XVI w. dobiegł końca jeszcze w końcu tego stulecia. Nowe rozpoczęło się m.in. od zmiany wyznania Przez księcia Adama Wacława, który w 1609 r. przeszedł do Kościoła katolickiego zmuszając do tego swoich poddanych, zwłaszcza mieszkańców miast. Kościoły cieszyńskie, za wyjątkiem św. Trójcy odebrano protestantom, ewangeliccy pastorzy musieli opuścić miasto. Miasto opuściła też znaczna liczba rzemieślników, którzy nie chcieli zrezygnować ze swojego wyznania, a mieszkańcy miasta i księstwa musieli ponosić koszty wojen toczonych przez księcia na Węgrzech z Turkami oraz wystawnego dworu.
Wybuch wojny trzydziestoletniej w 1618 r. pozwolił na krótko odzyskać protestantom władzę w mieście i cieszyńskich kościołach, ale po zwycięskiej dla Habsburgów bitwie pod Białą Górą w 1620 r. ponownie je
utracili i zostali surowo ukarani przez księcia Fryderyka Wilhelma. Po jego przedwczesnej śmierci władzę w księstwie objęła jego siostra Elżbieta Lukrecja. W czasie wojny wojska protestanckie kilkakrotnie zajmowały Cieszyn, ale przynosiło to wszystkim mieszkańcom jedynie rabunki i zniszczenia. Na dłużej miasto i zamek opanowali Szwedzi w 1645 r., oblężenie prowadzone przez wojska cesarskie w roku następnym doprowadziło do całkowitego zniszczenia cieszyńskiego zamku.

Wojna doszczętnie zrujnowała księstwo cieszyńskie, Piastowie byli ogromnie zadłużeni już od lat. Ratowali się popierając kolonizację pasterską w Beskidach, produkując masowo inflacyjna monetę albo wydzierżawiając ostatnie swoje dochody za gotówkę. W ten sposób w czasach Elżbiety Lukrecji osiadła żydowska rodzina Singerów, zajmując się ściąganiem książęcych, a potem także miejskich ceł i myta. Po śmierci ostatniej księżnej cieszyńskiej z rodu Piastów w 1653 r. władza w księstwie cieszyńskim
przypadła królom Czech, czyli Habsburgom, a Cieszyn i Śląsk Cieszyński na prawie dwa stulecia pogrążyły się w ekonomicznym i społecznym regresie.
...........................................................

Piątek 4 sierpień

9.00-14.00

Warsztaty plastyczno-teatralne "Cieszyńskie podania i legendy". W formie warsztatów teatru lalek dzieci poznają wybrane postacie z podań i legend Ziemi Cieszyńskiej, własnoręcznie wykonają lalki i, zainspirowane legendą o cieszyńskim Utopcu i Cieszyniance, przygotują scenografię i inscenizację przedstawienia teatralnego. Gwarantujemy materiały, narzędzia oraz wszelkie media potrzebne do realizacji zamierzeń plastycznych.
MIEJSCE: Sala Konferencyjna Zamku Sztuki


Niedziela 6 sierpnia

11.00 - 12.00
POWARSZTATOWY SPEKTAKL TEATRU LALEK "Legenda o Cieszyniance i cieszyńskim Utopcu"
MIEJSCE: Wzgórze Zamkowe w sąsiedztwie Wieży Piastowskiej /w razie niepogody pokazy zostaną przeniesione do sali koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej /

11.00 - 15.00
POKAZY RZEMIOSŁDAWNYCH w wykonaniu m.in. rzemieślników ze Śląska Cieszyńskiego: ostatniego płatnerza z Jasienicy - Józefa Trąbki, rusznikarza z Cieszyna - Jerzego Wałgii i ludwisarza z Bładnic- Czesława Kanafka.

Jerzy Wałga ur. 17.XI.1946 w Cieszynie; z zawodu mistrz ślusarstwa narzędziowego i obróbki cieplnej, którego fascynacja cieszyńskim rzemiosłem artystycznym skłoniła do zajęcia się w 1975 r. rusznikarstwem artystycznym oraz konserwacją i naprawą wyrobów dawnych; jako mistrz rzemiosł artystycznych w dziedzinie rusznikarstwa artystycznego wykonał w swojej karierze zawodowej 30 bogato zdobionych strzelb
"Cieszynek" i 6 pistoletów pojedynkowych; zdobył złoty medal na wystawie rzemiosł artystycznych w Krakowie w 1984r. oraz wyróżnienie na wystawie rzemiosł artystycznych "Arsenał" W-wa 1983; brał udział w wystawach rzemiosła artystycznego organizowanych przez Cech Rzemiosł Różnych m.in. w Krakowie, Warszawie ("Arsenał"), Targach Poznańskich oraz w ramach "Tygodnia Kultury Beskidzkiej" i "Skarbów z
cieszyńskiej trówły"



Czesław Kanafek, urodzony 15 czerwca 1952 w Pogórzu. Zajmuje się ludwisarstwem, a konkretnie rodzajem rzemiosła nazywanym niegdyś "działo-lejnie" (od lania dział) czyli luf armatnich. Od dzieciństwa był zafascynowany historią, a zwłaszcza bronią historyczną i kunsztem jej wykonania, z biegiem czasu zainteresowania zawęził do armat. Obecnie jest członkiem Cieszyńskiego Bractwa Kurkowego i Klubu Strzeleckiego z Bielska-Białej. Jego hobby jest niezwykle często "wykorzystywane" przez organizatorów przedsięwzięć związanych w jakikolwiek sposób z historią takich jak Święto Trzech Braci. Swoje dzieła prezentuje bardzo często na wszelkich, także zagranicznych zlotach bractw kurkowych. Kilka sztuk zostało wykorzystanych w filmie "Ogniem i mieczem" w reżyserii Jerzego Hoffmana, jedna jest w Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz w Racławicach. Jednakże największe znaczenie dla twórcy ma
obecność wykonanych przez niego pięciu armat na Jasnej Górze, gdzie upamiętniają one obronę klasztoru podczas potopu szwedzkiego.
MIEJSCE: Wzgórze Zamkowe w sąsiedztwie Wieży Piastowskiej

11.30
POJEDYNEK NA BROŃ BIAŁĄ - SZABLE

12 00 - 15.00
WYSTAWA RĘKODZIEŁA PŁATNERSKIEGO: "Repliki XVII wiecznych pancerzy zbroi husarskich oraz broni białej z pracowni Józefa Trąbki z Jaworza"
Płatnerz: Józef Trąbka, urodzony 15 grudnia 1943 roku w Sułkowicach.

Obecnie pracuje nad powiększaniem i udoskonalaniem stworzonej przez siebie kolekcji złożonej z militariów, w skład których wchodzą: zbroje, nadziaki, buzdygany, pistolety, karawele, szable z okresu od XVI-XX wieku (także husarskie) oraz koncerze.

W trakcie blisko czterdziestoletniej działalności płatnerskiej był często zapraszany na lokalne wystawy tematyczne połączone z wykładem na temat swojej kolekcji np. w Jaworzu i latach osiemdziesiątych w Bielsku-Białej. Początek swojego hobby datuje na 1968 rok. Wówczas dokonał zakupu publikacji tematycznych i albumów prezentujących muzea z militariami, które zwiedził i których eksponaty sfotografował. Na podstawie fachowej literatury i po konsultacjach z innymi hobbystami zaczął tworzyć swoje pierwsze dzieła. Ze względu na obawę przed zniszczeniem swojej kolekcji rzemieślnik
ograniczał ekspozycję swoich dzieł. Jak sam mówi, wykonanie pojedynczego eksponatu zajmuje do tysiąca godzin pracy ręcznej od początku do końca i obejmuje kilka fachów rzemieślniczych. W roku 1985 rozpoczął sprzedaż niektórych swoich prac za pośrednictwem spółdzielni. Cieszyły się one zainteresowaniem nawet za granicą, jednak w 1993 roku spółdzielnia popadła w kłopoty finansowe i płatnerz zrezygnował ze współpracy. Od tego czasu płatnerstwo zostało niepowtarzalnym hobby przynoszącym twórcy radość i satysfakcję dla siebie samego, ale także uznanie specjalistów i podziw tych, którzy mieli okazję obejrzeć jego kolekcję.
MIEJSCE: Stara baszta Zamku Sztuki

12.30
POJEDYNEK NA BROŃ BIAŁĄ - SZPADY

13.30
POJEDYNEK NA BROŃ BIAŁĄ - RAPIERY

14.00-15.00
HOMO ACERBUS, HOMO AGGRESSIVUS. - widowisko plastyczno-muzyczne w reż. Jolanty Wozimko
MIEJSCE: Rotunda św. Mikołaja i Wacława

14.30
POJEDYNEK NA BROŃ PALNĄ - PISTOLETY

15.00 - 17.00
OBLĘŻENIE ZAMKU CIESZYŃSKIEGO W CZASIE WOJNY 30- LETNIEJ - inscenizacja bitwy z marca 1646 roku pomiędzy wojskami austriackimi i szwedzkimi w wykonaniu "Hufca Rycerstwa Małopolskiego Leliwa", Cieszyńskiego Bractwa Kurkowego i Klubu Strzeleckiego "Skaut".
MIEJSCE: Wzgórze Zamkowe w sąsiedztwie Wieży Ostatecznej Obrony

17.00 - 18.00
CIESZYN W OBIEKTYWIE REPORTERSKIEJ KAMERY - przegląd reportaży telewizyjnych TVP Katowice zrealizowanych w latach 1986 - 95 przez red. Jacka Skorusa w Muzeum Śląska Cieszyńskiego
MIEJSCE: Sala Konferencyjna Zamku Sztuki

18.00-19,00
OSTATNIE LATA PANOWANIA PIASTÓW W KSIĘSTWIE CIESZYŃSKIM - wykład dr Janusza Spyry
z Muzeum Śląska Cieszyńskiego
MIEJSCE: Sala Konferencyjna Zamku Sztuki

IMPREZY TOWARZYSZĄCE

1.08- 7.08.2006 wystawa jednego eksponatu w Książnicy Cieszyńskiej

Pierwsza kronika Księstwa Cieszyńskiego Eleazara Tilischa pt "Kurtze Vorzeichnus, Bericht und Auszug von dem Stamling und Ankunft der Hertzoge zu Teschen und Gross Glogaw" z 1588 roku