Pod panowaniem Habsburgów i 200-lecie dr

Miejsce: Wzgórze Zamkowe
Organizator: Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości
Telefon: (33) 851-03-01
e-mail: info@zamekcieszyn.pl
Strona WWW: www.zamekcieszyn.pl

POD PANOWANIEM HABSBURGÓW I 200-LECIE DRUKARSTWA CIESZYŃSKIEGO

CIESZYN PRZED STU LATY. CESARSKIE MANEWRY 1906
W roku 1654 po zgonie Ks. Elżbiety Lukrecji, Habsburgowie zostali władcami Księstwa Cieszyńskiego. Przez długi okres cesarze austriaccy nie przejawiali bezpośredniego zainteresowania nowo pozyskanym Księstwem, traktując je często jako przedmiot przetargów, legatów testamentowych, wian i rekompensat. Przełamał ten stosunek dopiero w r. 1766 cesarz Józef II odwiedzając Cieszyn i przejeżdżając przezeń jeszcze dwukrotnie w latach 1773 i 1787. Po nim w stolicy Księstwa bawił także cesarz Franciszek I w roku 1817.
Jednakże pierwszym z cesarzy, który w pełni docenił znaczenie osobistych inspekcji swoich krajów był Franciszek Józef I. W czasie trwania takich wizyt naocznie mógł się przekonać o gospodarczym i kulturalnym stanie monarchii oraz o nastrojach „swoich wiernych ludów”. Potrafił tym sposobem, a także niezaprzeczalnym osobistym urokiem zaskarbić lojalność, szacunek i poddanych. W czasie swego długiego życia Franciszek Józef I odwiedził czterokrotnie Cieszyn – stolicę jednego ze swych księstw. Wizyty te miały miejsce w roku 1851, 1880, 1890 i 1906. Pomiędzy pierwszą a ostatnią bytnością cesarza w Cieszynie rozciąga się więc okres 55 lat, wystarczająco długi czas, aby powstała legenda o sędziwym monarsze, żywa jeszcze we wspomnieniach cieszynian do dnia dzisiejszego.
Po raz ostatni Cieszyn gościł Najjaśniejszego Pana w czasie wielkich manewrów wojskowych odbytych od 30 sierpnia do 5 września 1906 roku. Ten 76-letni monarcha, podziwiany i otaczany szacunkiem przez wszystkich bez wyjątku, był już żywą legendą. Niewielu cieszynian w pełnej dystynkcji i sprężystości, acz starczej postawie cesarza mogło poznać przystojnego młodzieńca, który przed 55 laty raźno wyskoczył z powozu na cieszyńskim Rynku. W czasie prawie 60 lat panowania Franciszka Józefa I wyrosło parę pokoleń cieszynian, dla których stał się uosobieniem opiekuńczego i dobrotliwego władcy. Cieszyn, który na czas manewrów stał się główną cesarska kwaterą, pragnął więc ugościć sędziwego monarchę i jego dwór w sposób jak najbardziej godny i uroczysty.

Piątek 1 września
9.00-14.00
Warsztaty plastyczno-teatralne „Cieszyńskie podania i legendy”
W formie warsztatów teatru lalek dzieci poznają wybrane postacie z podań i legend Ziemi Cieszyńskiej, własnoręcznie wykonają lalki i zainspirowane legendą o „Cesarzu, który ochrzcił górnikowi dziecko” przygotują scenografię i inscenizację przedstawienia teatralnego. Gwarantujemy materiały, narzędzia oraz wszelkie media potrzebne do realizacji zamierzeń plastycznych.
MIEJSCE: Pracownie tkacka i ceramiki

Warsztaty plastyczne „Jak powstaje książka”
Proponowane zajęcia mają na celu przybliżenie historii drukarstwa, aby w dobie internetu uświadomić dzieciom, jaką rolę wciąż odgrywają książki. Dzieci wykorzystując technikę monotypii wykonają ilustracje do wybranego przez prowadzących podania lub legendy. Z ilustracji zebranych podczas warsztatów powstanie książka, którą zaprezentujemy publiczności w niedzielę 3 września.
MIEJSCE: Pracownie tkacka i ceramiki

Niedziela 3 września
11.00 – 14.00
NA SZLAKU FRANCISZKA JÓZEFA I to tytuł zabawy terenowej do udziału w której zapraszamy w niedzielę 3 września br. mieszkańców Cieszyna i turystów odwiedzających gród nad Olzą. W godzinach 11.00-14.00 bezpłatnie będzie można zwiedzić prezentowane wystawy:
- „Cieszyn przed 100 laty. Manewry cesarskie 1906” w Muzeum Śląska Cieszyńskiego przy ul. Regera 6
- „Czarna sztuka. 200 lat drukarstwa w Cieszynie” w Książnicy Cieszyńskiej przy ul. Menniczej 46
- pokazy drukarstwa na historycznych maszynach drukarskich w Muzeum Drukarstwa przy ul. Głębokiej 50. Wszyscy, którzy w wyznaczonych godzinach zbiorą na kuponie konkursowym znaczki kontrolne i dostarczą je najpóźniej do godziny 15.00 do informacji turystycznej cieszyńskiego Zamku (ul. Zamkowa 3c) wezmą udział w losowaniu cennych nagród.

11.00 – 11.30
POWARSZTATOWY SPEKTAKL TEATRU LALEK
MEJSCE: Amfiteatr pod Wieżą Piastowską (w razie niepogody spektakl zostanie przeniesiony do sali koncertowej Szkoły Muzycznej )

11.00 – 17.00
NAMIOT SZTUKI KULINARNEJ – możliwość zakupu serwowanych przez „Cafe Muzeum” wiedeńskich deserów i wypieków
MEJSCE: Namiot w amfiteatrze pod Wieżą Piastowską

12.00 - 14 00
ZAWODY STRZELECKIE - zgłoszenia w godz. 9.00 – 12.00 do wyczerpania miejsc (maksymalnie 21 uczestników) przyjmuje w dniu zawodów informacja turystyczna cieszyńskiego Zamku (ul. Zamkowa 3c)
MIEJSCE: Amfiteatr pod Wieżą Piastowską

14.00 – 14.30
PRZEJAZD FRACISZKA JÓZEFA ULICAMI CIESZYNA
Trasa: budynek Sądu Rejonowego w Cieszynie – Górny Rynek – ul. Szersznika – Rynek – postój przed Ratuszem Miejskim – ul. Mennicza – postój przed Książnicą Cieszyńską - Głęboka – Wzgórze Zamkowe

14.30 – 15.00
POWITANIE CESARZA PRZED PAŁACEM MYŚLIWSKIM
Musztra i palba z muszkietów w wykonaniu Cieszyńskiego Bractwa Kurkowego
MIEJSCE: Wzgórze Zamkowe na wewnętrznym dziedzińcu Pałacu Myśliwskiego

15.00 – 16.00
W WIEDEŃSKIM NASTROJU - koncert w wykonaniu CIESZYŃSKIEJ ORKIESTRY SALONOWEJ prof. Hilarego Drozda
MIEJSCE: Amfiteatr pod Wieżą Piastowską (w razie niepogody koncert zostanie przeniesiony do sali koncertowej Szkoły Muzycznej)

16 00 -16.30
WIEDEŃSKIE SPECJAŁY NA CIESZYŃSKIM STOLE - rozstrzygnięcie konkursu kulinarnego
Losowanie nagród wśród uczestników zabawy NA SZLAKU FRANCISZKA JÓZEFA I
MIEJSCE: Amfiteatr pod Wieżą Piastowską

16.30 – 18.00
CIESZYN ZA PANOWANIA FRANCISZKA JÓZEFA I - wykład eksperta mgr Mariusza Makowskiego
z Muzeum Śląska Cieszyńskiego
MIEJSCE: Sala Konferencyjna Zamku Sztuki

18.00 – 19.00
CIESZYN W OBIEKTYWIE REPORTERSKIEJ KAMERY – przegląd reportaży telewizyjnych TVP Katowice zrealizowanych w latach 1986 – 95 przez red. Jacka Skorusa w Muzeum Śląska Cieszyńskiego
MIEJSCE: Sala Konferencyjna Zamku Sztuki

19.00 – 19.30
HOMO ACERBUS, HOMO AGGRESSIVUS… - widowisko plastyczno-muzyczne w reż. Jolanty Wozimko
MIEJSCE: Stara baszta w Zamku Sztuki

IMPREZY TOWARZYSZĄCE

CIESZYN PRZED 100 LATY. CESARSKIE MANEWRY 1906 - wystawa w Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

CZARNA SZTUKA. 200 LAT DRUKARSTWA W CIESZYNIE – wystawa w Książnicy Cieszyńskiej.
W tym roku mija dwusetna rocznica powstania w Cieszynie pierwszej drukarni. Mimo skromnych początków czarna sztuka, jak niegdyś określano rzemiosło drukarskie, znalazła nad Olzą korzystne warunki rozwoju, stając się w kilkadziesiąt lat później jedną z ważniejszych gałęzi miejscowej gospodarki, równocześnie zyskując ponadregionalne znaczenie.
Pierwszy zakład przy ul. Stromej, założył w 1806 r. morawski drukarz Fabiana Bainhauer, rychło został on jednak sprzedany pochodzącemu z Pragi Tomaszowi Prochasce (1771-1817). W ciągu ponad wieku swego istnienia firma Prochasków kierowana przez kolejnych przedstawicieli rodziny rozwinęła się z niewielkiego rzemieślniczego zakładu pracującego na potrzeby lokalnych odbiorców, w potężne przedsiębiorstwo z powodzeniem konkurujące na rynku międzynarodowym.
Cieszyńskie drukarstwo to nie tylko Prochaskowie - w mieście działo, w różnych okresach czasu, ponad 20 mniejszych i większych firm tego typu. Wytwarzały one książki, czasopisma, rozmaite druki użytkowe, opakowania i tekturowe walizki. Największe wśród nich znaczenie miały zakłady rodziny Kutzerów- znany w Austro-Węgrzech wytwórca ksiąg handlowych.
Produkcja cieszyńskich zakładów odzwierciedla kulturową różnorodność regionu - tłoczono tutaj druki w językach: czeskim, niemieckim i polskim, protestanckie i katolickie, reprezentujące wszelakie opcje polityczne, w tym także socjalistyczne.
Szczyt świetności cieszyńskiego drukarstwa przypadał na lata poprzedzające wybuch I wojny światowej –samo przedsiębiorstwo Prochasków zatrudniało wówczas około 400 osób a jego możliwości produkcyjne sięgały 1,5 mln książek rocznie, a jego wydawnictwa nagradzano na wielu międzynarodowych wystawach. Nie mniej silną pozycję na rynku zajmowały zakłady Kutzera i Spółki, mające wówczas około 200-300 pracowników. Negatywnie na funkcjonowaniu cieszyńskich zakładów odbiły się zmiany graniczne przeprowadzone po zakończeniu I wojny światowej oraz kryzys gospodarczy. Po przezwyciężeniu jego skutków, miał miejsce dalszy rozwój tej gałęzi przemysłu w Cieszynie Zyskały wówczas na znaczeniu Drukarnia Dziedzictwa Bł. Jana Sarkandra i Towarzystwa Domu Narodowego (z czasem przejęta przez Pawła Mitręgę) powstała w 1905 r. pierwsza w mieście polska drukarnia. Zamknięcie tego okresu w dziejach cieszyńskiego drukarstwa stanowiła II wojna światowa, po której zakończeniu, w nowej rzeczywistości politycznej, istniejące po obu stronach Olzy zakłady zostały znacjonalizowane.

DZIEŃ OTWARTY MUZEUM DRUKARSTWA W CIESZYNIE – pokazy drukarstwa na tradycyjnej prasie drukarskiej

WIEDEŃSKIE SPECJAŁY NA CIESZYŃSKIM STOLE – otwarty konkurs kulinarny. W konkursie może wziąć udział każdy kto w niedzielę 3.09.2006 do godz. 13.00 dostarczy do biura informacji turystycznej cieszyńskiego Zamku (ul. Zamkowa 3c) własnoręcznie wykonane desery lub wypieki charakterystyczne dla kuchni Monarchii Austro-Węgierskiej. Dla zwycięzców przewidziano cenne nagrody.
Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmian w programie.